Hoʻolauna

Aloha mai e ka mea e heluhelu nei i kēia ʻōlelo hōʻike!

Ua manaʻo au e hoʻomaka me ka hoʻolauna ʻana i kēia kahua paʻa ma ka pūnaewele. . . Inā ʻaʻole ʻoe kamaʻāina iaʻu, eia hoʻi kekahi mea liʻiliʻi e pili ana iaʻu: puni hoʻi au i ke aʻo ʻana aku/mai i ka ʻōlelo Hawaiʻi.

Ua hoʻomaka koʻu huakaʻi ʻōlelo makuahine iaʻu ma ke kula kiʻekiʻe ʻo Kamehameha i Kapālama i Oʻahu ala. Ua like nō koʻu hoihoi i nā ʻōlelo i kēia wā me kēlā wā, keu hoʻi ka ʻōlelo Sepania (ka ʻōlelo aʻu e aʻo nei i kēia manawa!). Eia naʻe, ma mua o ke komo wale ʻana i loko o ua papa Sepania lā, noʻonoʻo ihola hoʻi au, e aho koʻu aʻo mua ʻana i ka ʻōlelo Hawaiʻi ma mua o kekahi mea ʻē ʻoiai he Hawaiʻi au, hula au, a he pili nō ia ʻōlelo i koʻu moʻomeheu. He kūpono nō hoʻi koʻu komo ʻana i ka papa ʻōlelo Hawaiʻi. Iaʻu ma ke kula kiʻekiʻe, ua kō he 2 makahiki ʻōlelo iaʻu. ʻAʻole naʻe au i hoʻomau i ke aʻo ʻana a i koʻu hōʻea ʻana aku i ka pae kula nui (i ia wā o ke kula kiʻekiʻe ua hoʻomaka au e aʻo no ke kaha wale nō a noʻonoʻo ihola ʻaʻole e paʻa maoli ana ka ʻike). Me ia manaʻo, kū ka papa ma hope o 2 makahiki.

Ma ka pae kula nui, ua hāʻawi ʻia au ka haʻawina kālā hele kula mai Lamakū mai, me ke koina o ke komo a puka ʻana i ka papa ʻōlelo Hawaiʻi, a kau akula koʻu noʻonoʻo i ka lilo ʻana au i ka mēkia Hawaiʻi ʻoiai he hoʻomaka ka ʻōlelo Hawaiʻi akā ʻaʻole paha lawa. I koʻu hikaloi ʻana iho, i kēia manawa nō hoʻi, helu ʻekahi koʻu hoʻoholo ʻana e komo i ia mēkia! Nui koʻu hauʻoli i ke aʻo ʻana i koʻu moʻomeheu me ka ʻōlelo ʻoiai he nani maoli nō! He nani wale nō ke akamai o nā kūpuna! Nui ʻino ke aloha a me ka pili ʻuhane e hoʻopiha ai ke kanaka i ka ʻoiaʻiʻo a he mahalo wale hoʻi kēia i ia akamai.

Ke heluhelu nei au i ka puke ʻo "Ka Moʻolelo Hiwahiwa o Kawelo" a nui ʻino nā mea aʻu e aʻo nei. Ma muli o ka hoʻolauna ma ka puke, piha koʻu naʻau e hoʻomaʻamaʻa i koʻu moʻomeheu ma kekahi ʻano. Aʻo aku hoʻi au i ka ʻōlelo Hawaiʻi ma kekahi kahua paʻa ʻo Learn Hawaiian Online. Aia naʻe ma ka ʻōlelo Pelekānia. Huli akula au i nā kahua paʻa pūnaewele e hoʻohana piha ana i ka ʻōlelo Hawaiʻi. ʻAʻole nō nui! I loko nō o koʻu aʻo nui ʻana i ka ʻōlelo Hawaiʻi ma ka pūnaewele, ʻaʻole hoʻi au hoʻohana nui i ka ʻōlelo Hawaiʻi ma kona ʻano nui!

No laila, eia au e hoʻohana nui nei i ka ʻōlelo Hawaiʻi no kekahi mau kumu:

• i mea e ikaika hou aʻe ai kaʻu mākau ʻōlelo Hawaiʻi
• i mea e hōʻike ai i ka poʻe ke ola nei ka ʻōlelo Hawaiʻi a inā hiki iaʻu ke haku i kahua paʻa ma ka ʻōlelo Hawaiʻi piha, hiki pū iā ʻoe inā hoihoi
• i mea e kīpaipai ʻia ai ke kanaka heluhelu e noʻonoʻo hana ("hakuhia") i nā ʻano māhele like ʻole e hoʻohana ai i ka ʻōlelo
• i mea e hoʻomau aku ai ka naʻauao o kūpuna i lōkahi a malu ka nohona o nā kānaka i ka honua nei

ʻOiai aʻo nō hoʻi au i ka ʻōlelo Hawaiʻi ma ka nui hiki i kekahi wahi, e ʻano ʻokoʻa ana naʻe kēia kahua paʻa pūnaewele, ʻoia hoʻi,  he "puke moʻomanaʻo" ke ʻano o koʻu kikokiko ʻana. E walaʻau paha au no kaʻu i hana ai i kekahi lā, no koʻu aʻo hou ʻana i kekahi mea, no kahi kiʻiʻoniʻoni aʻu i hoihoi ai, no kekahi mau manaʻo waiwai iaʻu, no kekahi puke aʻu e heluhelu ana, no ka hula, no ka hanana kaiaulu, a me nā ʻano kumuhana like ʻole. ʻAʻole hoʻi e kū ana ma luna o hoʻokahi wale nō ʻike. Makemake hoʻi au e nanea i ke kākau ʻana i mea e ola ai ka ʻōlelo ma nā pōʻaiapili like ʻole. Eia he hoʻokahi wale nō kahua.

E ka mea e heluhelu nei i kēia wahi manaʻo, mahalo nui kou hōʻea ʻana iho i ka pau ʻana o nēia palapala ʻana! E ola nō ka ʻōlelo Hawaiʻi a e hoʻi mai ma hope.

Me ke aloha,
Ahonui